Alfabet Kiril Moldova

(Dialihkan dari Alfabet Sirilik Moldova)

Alfabet Sirilik Moldova adalah alfabet Kiril yang dirancang untuk bahasa Rumania yang digunakan di Uni Soviet ( Moldova ) dan digunakan secara resmi dari tahun 1924 hingga 1932 dan 1938 hingga 1989 (dan masih digunakan hingga saat ini di wilayah Transnistria yang memisahkan diri ).

Sirilik moldova
Jenis aksara
BahasaRumania Di RSS Moldova dan bagian lain Uni Soviet (diketahui dengan Moldova)
Periode
1924–1932
1938–sekarang
Aksara terkait
Silsilah
Aksara kerabat
Alfabet Kiril Romania
 Artikel ini mengandung transkripsi fonetik dalam Alfabet Fonetik Internasional (IPA). Untuk bantuan dalam membaca simbol IPA, lihat Bantuan:IPA. Untuk penjelasan perbedaan [ ], / / dan  , Lihat IPA § Tanda kurung dan delimitasi transkripsi.
Selamat datang! (Bine ați venit!) papan tulisan di Tiraspol, ibu kota Transnistria, di 2012

Huruf kiril

sunting
Daftar Huruf Kiril
 
Alfabet Kiril
Huruf Slavia
АА́А̀А̂А̄ӒБ
ВГҐДЂЃЕ
Е́ÈЕ̂ЁЄЖЗ
З́ЅИИ́ЍИ̂Й
ІЇЈКЛЉМ
НЊОŌПРС
С́ТЋЌУУ́ У̀
У̂ӮЎФХЦЧ
ЏШЩЪЫЬЭ
ЮЯ
Huruf non-Slavia
ӐА̊А̃Ӓ̄ӔӘӘ́
Ә̃ӚВ̌ҒГ̑Г̣Г̌
ҔӺҒ̌ӶД̌Д̣Д̆
ӖЕ̄Е̃Ё̄Є̈ӁҖ
ӜҘӞЗ̌З̱З̣Ԑ
Ԑ̈ӠӢИ̃ҊӤҚ
ӃҠҞҜК̣ԚӅ
ԮԒӍӉҢԨӇ
ҤО́О̀О̆О̂О̃Ӧ
Ӧ̄ӨӨ̄Ө́Ө̆ӪҨ
ԤР̌ҎҪС̣С̱Т̌
Т̣ҬУ̃Ӱ Ӱ́Ӱ̄Ӳ
ҮҮ́ҰХ̣Х̱Х̮Х̑
ҲӼӾҺҺ̈ԦҴ
ҶӴӋҸҼҾЫ̆
Ы̄ӸҌЭ̆Э̄Э̇Ӭ
Ӭ́Ӭ̄Ю̆Ю̈Ю̈́Ю̄Я̆
Я̄Я̈ Я̈́ԜӀ
Huruf Kuno atau tidak digunakan
ҀѺ
ОУѠѼѾ
ѢѤѦ
ѪѨѬѮ
ѰѲѴѶԘ
ԀԔԖԠԢ
Ҧ
ԂԄԈԊԌ
ԎԆԞ
ԪԬГ̧Г̄

sejarah

sunting

Hingga abad ke-19, bahasa Rumania biasanya ditulis menggunakan varian lokal alfabet Sirilik . Varian berdasarkan aksara sipil Rusia yang direformasi , pertama kali diperkenalkan pada akhir abad ke-18, menyebar luas di Bessarabia setelah aneksasinya ke Kekaisaran Rusia , sementara Kerajaan Moldavia lainnya secara bertahap beralih ke alfabet berbasis Latin , yang diadopsi secara resmi setelahnya. persatuannya dengan Wallachia yang menghasilkan pembentukan Rumania .[1] Tata bahasa dan kamus yang diterbitkan di Bessarabia sebelum tahun 1917, baik yang menggunakan label "Moldovan" maupun sedikit yang menggunakan "Rumania", menggunakan versi alfabet Sirilik, yang penggunaannya terus berlanjut di Bessarabia bahkan setelah penyatuan tahun 1918, untuk membuat publikasi lebih mudah diakses oleh pembaca petani.[2] Alfabet Sirilik Moldova secara resmi diperkenalkan pada awal tahun 1920-an, dalam upaya Soviet untuk membakukan ortografi bahasa Rumania di ASSR Moldavia; pada saat yang sama mencapai tujuan politik dengan menandai perbedaan yang jelas dari ortografi Rumania berbasis Latin yang diperkenalkan di Rumania pada tahun 1860-an. Seperti halnya bahasa-bahasa berbasis Sirilik lainnya di Uni Soviet, seperti Rusia , Ukraina , atau Belarusia , karakter-karakter usang dan berlebihan dihilangkan dalam upaya menyederhanakan ortografi dan meningkatkan literasi. Alfabet ini ditinggalkan karena menggunakan alfabet Latin selama kampanye Latinisasi Uni Soviet pada tahun 1932.Pengenalan kembali alfabet ini diputuskan oleh Komite Eksekutif Pusat Republik Sosialis Soviet Otonomi Moldavia pada tanggal 19 Mei 1938, meskipun dengan persetujuan ortografinya lebih mirip dengan bahasa Rusia standar. Setelah pendudukan Soviet di Bessarabia dan Bukovina Utara , alfabet ini ditetapkan sebagai alfabet resmi Republik Sosialis Soviet Moldavia hingga tahun 1989, ketika undang-undang kembali ke alfabet Rumania standar yang berbasis Latin.

Ada beberapa permintaan untuk beralih kembali ke alfabet Latin, yang dianggap "lebih cocok untuk inti bahasa Roman", di SSR Moldavia. Pada tahun 1965, tuntutan Kongres Penulis Soviet Moldavia ke-3 ditolak oleh pimpinan Partai Komunis, penggantinya dianggap "bertentangan dengan kepentingan rakyat Moldavia dan tidak mencerminkan aspirasi dan harapannya".[3]

Alfabet Sirilik Moldova masih menjadi alfabet resmi dan satu-satunya yang diterima di Transnistria untuk bahasa ini.

Ejaan Sirilik Moldova juga digunakan di media dan publikasi pemerintah di Republik Moldova untuk nama pemukiman ketika ditulis dalam bahasa Rusia, dibandingkan dengan menggunakan bentuk bahasa Rusia (misalnya Кишинэу digunakan sebagai pengganti Кишинёв untuk nama kota dari Chișinău ).[4]

Contoh text

sunting

text ini berasal dari Limba noastră.

Latin script Moldovan Cyrillic script

Limba noastră-i o comoară
În adîncuri înfundată
Un șirag de piatră rară
Pe moșie revărsată.

Лимба ноастрэ-й о комоарэ
Ын адынкурь ынфундатэ,
Ун шираг де пятрэ рарэ
Пе мошие ревэрсатэ.

Limba noastră-i foc ce arde
Într-un neam, ce fără veste
S-a trezit din somn de moarte
Ca viteazul din poveste.

Лимба ноастрэ-й фок, че арде
Ынтр-ун ням, че фэрэ весте
С-а трезит дин сомн де моарте,
Ка витязул дин повесте.

Limba noastră-i numai cîntec,
Doina dorurilor noastre,
Roi de fulgere, ce spintec
Nouri negri, zări albastre.

Лимба ноастрэ-й нумай кынтек,
Дойна дорурилор ноастре,
Рой де фулӂере, че спинтек
Ноурь негри, зэрь албастре.

Limba noastră-i graiul pîinii,
Cînd de vînt se mișcă vara;
În rostirea ei bătrînii
Cu sudori sfințit-au țara.

Лимба ноастрэ-й граюл пыний,
Кынд де вынт се мишкэ вара;
Ын ростиря ей бэтрыний
Ку судорь сфинцит-ау цара.

Limba noastră-i frunză verde,
Zbuciumul din codrii veșnici,
Nistrul lin, ce-n valuri pierde
Ai luceferilor sfeșnici.

Лимба ноастрэ-й фрунзэ верде,
Збучумул дин кодрий вешничь,
Ниструл лин, че-н валурь пьерде
Ай лучеферилор сфешничь.

Nu veți plînge-atunci amarnic,
Că vi-i limba prea săracă,
Și-ți vedea, cît îi de darnic
Graiul țării noastre dragă.

Ну вець плынӂе-атунч амарник,
Кэ ви-й лимба пря сэракэ,
Ши-ць ведя, кыт ый де дарник
Граюл цэрий ноастре драгэ.

Limba noastră-i vechi izvoade.
Povestiri din alte vremuri;
Și citindu-le 'nșirate,
Te-nfiori adînc și tremuri.

Лимба ноастрэ-й векь извоаде,
Повестирь дин алте времурь;
Ши читинду-ле-нширате,
Те-нфиорь адынк ши тремурь.

Limba noastră îi aleasă
Să ridice slava-n ceruri,
Să ne spuie-n hram și-acasă
Veșnicele adevăruri.

Лимба ноастрэ ый алясэ
Сэ ридиче славэ-н черурь,
Сэ не спуе-н храм ши-акасэ
Вешничеле адевэрурь.

Limba noastră-i limbă sfîntă,
Limba vechilor cazanii,
Care o plîng și care o cîntă
Pe la vatra lor țăranii.

Лимба ноастрэ-й лимбэ сфынтэ,
Лимба векилор казаний,
Каре-о плынг ши каре-о кынтэ
Пе ла ватра лор цэраний.

Înviați-vă dar graiul,
Ruginit de multă vreme,
Stergeți slinul, mucegaiul
Al uitării 'n care geme.

Ынвияци-вэ дар граюл,
Руӂинит де мултэ време,
Штерӂець слинул, мучегаюл
Ал уйтэрий-н каре ӂеме.

Strîngeți piatra lucitoare
Ce din soare se aprinde
Și-ți avea în revărsare
Un potop nou de cuvinte.

Стрынӂець пятра лучитоаре,
Че дин соаре се апринде
Ши-ць авя ын ревэрсаре
Ун потоп ноу де кувинте.

Răsări-va o comoară
În adîncuri înfundată,
Un șirag de piatră rară
Pe moșie revărsată.

Рэсэри-ва о комоарэ
Ын адынкурь ынфундатэ,
Ун шираг де пятрэ рарэ
Пе мошие ревэрсатэ.

  1. ^ Denis Deletant, Slavonic letters in Moldova, Wallachia and Transylvania from the tenth to the seventeenth centuries, Ed. Enciclopedicӑ, Bucharest 1991
  2. ^ King, Charles (1999). "The Ambivalence of Authenticity, or How the Moldovan Language Was Made". Slavic Review. 58 (1): 117–142. doi:10.2307/2672992. JSTOR 2672992. 
  3. ^ Michael Bruchis. The Language Policy of the CPSU and the Linguistic Situation in Soviet Moldavia, in Soviet Studies, Vol. 36, No. 1. (January 1984), pp. 118-119.
  4. ^ "Кишинев или Кишинэу? Кто прав в споре о названиях городов Молдовы" [Kishinev or Chișinău? Who is right in the dispute over the names of Moldovan cities]. newsmaker.md (dalam bahasa Rusia). August 22, 2017. Diakses tanggal September 27, 2022.